I. KHÁI NIỆM
Máy phát điện xoay chiều 3 pha là máy phát tạo ra nguồn điện 3 pha lệch pha nhau 120 độ giữa các pha và biến đổi cơ năng thành điện năng thông qua nguyên lý cảm ứng điện từ. Khác với máy phát điện 1 pha, máy phát điện 3 pha sẽ có điện áp trên 3 pha và có số dây là 3 pha 4 dây hoặc 3 pha 3 dây.
Máy phát điện xoay chiều 3 pha cũng giống như bộ lưu điện ups thường được dùng để cấp điện dự phòng trong sinh hoạt, sản xuất và phục vụ kinh doanh như trong nhà máy công nghiệp, phát điện toà nhà, văn phòng, chung cư….Thường sử dụng ở những nơi có công suất lớn.
II. NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA
Máy phát điện xoay chiều 3 pha hoạt động dựa trên nguyên lý cảm ứng điện từ, một trong những nguyên lý cơ bản của điện từ học. Khi một dây dẫn được đặt trong từ trường biến thiên, nó sẽ cắt qua các đường sức từ trường, tạo ra một dòng điện cảm ứng trong dây dẫn.
Trong máy phát điện 3 pha, có ba cuộn dây được đặt cách nhau 120 độ trên một rotor. Khi rotor quay, từ trường sinh ra sẽ tác động lên các cuộn dây này, tạo ra ba dòng điện cảm ứng lệch pha nhau 120 độ. Do đó, điện áp và dòng điện đầu ra từ máy phát điện xoay chiều 3 pha cũng lệch pha 120 độ.
Điện áp được tạo ra từ máy phát điện 3 pha thường có dạng sóng hình sin và có thể được sử dụng để cấp điện cho nhiều loại tải khác nhau. Đặc biệt, khi tải được cân bằng đều trên ba pha, hệ thống điện sẽ hoạt động hiệu quả và ít bị rung lắc hơn so với hệ thống 1 pha.
III. Cấu Tạo Của Máy Phát Điện Xoay Chiều 3 Pha
Máy phát điện xoay chiều 3 pha thường bao gồm các bộ phận chính sau:
1. Tổng quan:
- Động cơ: Nơi tạo ra điện áp 3 pha
- Ắc quy: Là nơi cung cấp năng lượng điện cho bộ khởi động phát điện hoạt động, một số loại như ắc quy long, gs, …
- Bồn chứa nhiên liệu: là xăng hoặc dầu diesel
- Đầu phát điện: Là nơi điện được tạo ra nhờ đốt cháy nhiên liệu
- Hệ thống khung chính: Nâng đỡ toàn bộ máy phát điện
- Áp to mát: Để bật tắt điện ngõ ra cấp tới tải
- Bản điều khiển: Nơi quan sát và cấu hình
- Ổn áp: Ổn định điện áp
- Hệ thống xả: nhiên liệu sau khi được đốt sẽ xả ra
- Hệ thống làm mát: Gồm các dung dịch để làm mát động cơ
2. Bên trong động cơ:
- Rotor (phần cảm): Là phần chuyển động của máy phát điện, thường là một nam châm điện hoặc nam châm vĩnh cửu tạo ra từ trường.
- Stator (phần ứng): Bao gồm các cuộn dây cố định, nơi dòng điện cảm ứng được sinh ra khi rotor quay.
- Bộ điều chỉnh điện áp: Giúp kiểm soát điện áp đầu ra để đảm bảo máy phát điện cung cấp điện ổn định.
- Hệ thống làm mát: Đảm bảo máy phát điện không bị quá nhiệt trong quá trình hoạt động, nhất là trong các ứng dụng công nghiệp liên tục.
- Bộ truyền động: Giúp chuyển đổi động năng từ động cơ đốt trong hoặc một nguồn năng lượng khác thành năng lượng cơ học cho rotor quay.
IV. ƯU ĐIỂM VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA
Máy phát điện xoay chiều 3 pha có nhiều ưu điểm so với máy phát điện 1 pha:
- Hiệu suất cao: Máy phát điện 3 pha cung cấp dòng điện ổn định và hiệu suất tốt hơn, đặc biệt là trong các ứng dụng công nghiệp có tải lớn.
- Giảm hao phí năng lượng: Hệ thống 3 pha giúp giảm đáng kể tổn hao năng lượng so với hệ thống 1 pha.
- Tiết kiệm dây dẫn: Đối với cùng một công suất truyền tải, hệ thống 3 pha cần ít dây dẫn hơn so với hệ thống 1 pha, giúp giảm chi phí đầu tư ban đầu.
- Khả năng truyền tải cao hơn: Hệ thống điện 3 pha có khả năng truyền tải điện năng lớn hơn, phù hợp cho các ứng dụng công nghiệp quy mô lớn.
- Hoạt động ổn định: Khi các tải được phân bố đều trên ba pha, hệ thống sẽ hoạt động ổn định và không gây rung lắc nhiều.
V. SO SÁNH MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA VÀ 1 PHA
Để hiểu rõ hơn về ưu điểm của máy phát điện xoay chiều 3 pha, hãy so sánh chúng với máy phát điện 1 pha:
- Công suất truyền tải: Máy phát điện 3 pha có thể truyền tải điện năng lớn hơn so với máy phát điện 1 pha với cùng một tiết diện dây dẫn.
- Độ ổn định: Máy phát điện 3 pha cung cấp điện áp ổn định hơn, đặc biệt khi tải được phân phối đều trên ba pha. Máy phát điện 1 pha thường gặp phải hiện tượng sụt áp khi tải lớn.
- Tiết kiệm năng lượng: Hệ thống 3 pha giúp giảm hao phí điện năng trong quá trình truyền tải, đặc biệt khi sử dụng ở khoảng cách xa.
- Ứng dụng: Máy phát điện 1 pha thường phù hợp cho các ứng dụng gia đình hoặc văn phòng nhỏ, trong khi máy phát điện 3 pha được sử dụng phổ biến trong các ứng dụng công nghiệp lớn.
VI. SO SÁNH MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA VÀ BỘ LƯU ĐIỆN UPS
Xét chung về chức năng thì máy phát điện xoay chiều 3 pha và Bộ lưu điện UPS đều cung cấp điện dự phòng, nhưng chúng có một số điểm khác nhau:
- Nguyên lý cấu tạo hoạt động: Máy phát điện sử dụng nhiêu liệu đốt cháy để biến đổi thành điện năng trong khi UPS biến đổi điện một chiều từ ắc quy ups hoặc pin thành điện xoay chiều
- Thời gian chuyển mạch: Máy phát điện sẽ mất một khoảng thời gian nhất định để cấp điện cho tải trong khi UPS thời gian chuyển mạch là 0 mili giây không làm gián đoạn.
- Nguồn điện tạo ra: Máy phát điện tạo ra nguồn điện sẽ không sạch và ổn định so với UPS đặc biệt là tần số biến động trong ngưỡng.
- Kết nối: UPS có thể kết nối tới máy tính, giám sát, điều khiển tải, giám sát từ xa…trong khi máy phát điện ít chức năng hơn.
- Giá thành: UPS sẽ có giá thành cao hơn máy phát điện khi so sánh cùng công suất
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về máy phát điện xoay chiều 3 pha, hy vọng sẽ đem lại nhiều bổ ích cho các bạn!